Charta da migraziun

charta da migraziun

Libra tscherna dal domicil per tuts: Bainvegni en in societad solidara!

Princips per ina nova politica da migraziun ord perspectiva biblica teologica

Mintga di bandunan millis da dunnas, umens ed uffants or da blers motivs differents lur intschess tradiziunal. Blers èn sfurzads da far diever da vias fitg privlusas sco il passagi sur il Mar mediterran. Sa domiciliar en in nov lieu signifitga ina gronda sfida per els sezs, mabain er per lur famiglias ed amis, per las societads ch’els bandunan e per quellas en las qualas els sa chattan da nov. Tar quellas societads tutgan er las baselgias là e qua.

La discussiun publica davart fugia e migraziun capita er en Svizra en ils ultims onns vi pli da tschella vart da princips etics. Las restricziuns en la legislaziun da migraziun e d’asil surpassan princips giuridics fundamentals. Igl è ur’ e temp che las baselgias svizras che prestan gia blera lavur sin il champ da la migraziun, coordineschian lur sforzs e s’exprimian cun ina vusch e cler e net a la politica da migraziun. Ellas sa vesan sfurzadas da protestar rigurusamain e da suttametter atgnas propostas. Da far quai las renda capavlas il fundament biblic al qual ellas sa refereschan. Soluziuns perfetgas n’han er ellas betg. Ma en collavuraziun cun auters pon ellas manar a midaments.

La gruppa independenta KircheNordSüdUntenLinks formulescha cun questa charta princips e numna dretgs fundamentals, ch’ella propona sco basa per ina nova politica da migraziun da las baselgias. La finamira da quella nova politica da migraziun è da laschar migrar umans en dignitad e da beneventar els en il pajais da destinaziun.

KircheNordSüdUntenLinks è ina rait ecumenica da dunnas ed umens en Svizra. Els èn activs en moviments socials sco er en las baselgias. Els èn persvas che las tradiziuns biblicas possian anc adina servir sco raquints fundamentals e sco basa per midar las relaziuns. Perquai als è impurtanta la collavuraziun cun gruppas ed organisaziuns religiusas e na religiusas en nossa Svizra multiculturala che s’engaschan per miras sumegliantas. KircheNordSüdUntenLinks envida las baselgias – lur singuls commembers, gruppas ed organisaziuns ecclesiasticas sco lur uffizis sin tut ils livels – da gidar a purtar questa charta da migraziun. D’autra vart sa drizza la charta cun sias propostas politicas da rinforzar ils dretgs fundamentalas a l’entir public interessà.

Trais princips per ina nova politica da migraziun
1 Tut ils umans èn eguals

Stadis ed organisaziuns statalas gradueschan umans en categorias fitg differentas. Sche quai sa tracta da migraziun, giogan categorisaziuns ina rolla decisiva. Utilitad economica, “vischinanza culturala”, derivanza, classa, um u dunna, religiun u simplamain rassissem decidan sur da inclusiun u exclusiun. Or da vista biblica teologica na pon ins betg acceptar talas classificaziuns. Al cuntrari, sco basa dal dretg da migraziun e da la convivenza cun migrants èsi da far valair oravant tut il princip da l’egualitad da tut ils umans. Quel ha sias ragischs en la critica biblica envers pussanzas ed en la dignitad che vegn attribuida a mintg’uman. En maniera autocritica èsi da confessar che er las baselgias na devan betg adina l’impurtanza necessaria a quest princip e ch’ellas èn sa fatgas conculpaivlas a l’exclusiun e la discriminaziun d’umans.

2 La giustia maina

L’engaschament concret per medems dretgs per tuts ha per mira structuras ed instituziuns da la solidaritad. Perquai fa basegn – surtut sin il champ da l’economia – ina politica che applitgescha la mesira da la giustia. Migraziun vegn tranter auter er causà d’ina politica d’economia e da commerzi chapitalistica, d’exports d’armas e d’in stil da viver betg durabel che destruescha las basas da viver empè da las mantegnair. La dispita davart tge che saja vairamain giustia, è gist er en vista da la migraziun da manar cun auta vusch. Surtut èsi da sbittar la tesa neoliberala, tenor la quala ch’i n’existia insumma nagina giustia. En la tradiziun biblica è giustia in fil cotschen. Perquai che giustia pussibilitescha vita e garantescha l’existenza.

3 La solidaritad decida

Ina politica d’egualitad e da giustia daventa concreta sch’ella sa basa sin dretg solidar e sch’ella sviluppa quel vinavant ed al cumplettescha. Dretg solidar protegia ils pitschens e tegna en frain ils gronds. Il dretg vertent ha la tendenza cuntraria da proteger ritgs dals povers. El garantescha dapli il possess che la vita.

Solidaritad è la traducziun dal pled biblic “amur” e manegia la responsabladad per tuts, l’engaschament  per ils dretgs ed ils interess dals auters, surtut dals pli debels.

Tgi che s’engascha per quests trais princips en la politica da migraziun, sa dosta cunter l’instrumentalisaziun da la tema. La politica focusescha temas sin ils uscheditgs esters, sco che quels fissan ils oppressurs. Percunter èsi da prender serius las temas dals umans “cun cumbatter mintga ingiustia sco er mintga miseria corporala u spiertala e lur chaschun” (constituziun da la Baselgia evangelica refurmada dal chantun Berna). Uschia han las baselgia d’encleger lur incumbensa biblica.

Tgi che s’engascha per quests trais princips en la politica da migraziun, accentuescha l’identitad multifara dals umans. Quai che vala sco identitad d’ina persuna, d’ina gruppa u d’in pievel, sa mida cuntinuantamain. Perquai na gida quai nagut da fixar umans sin ina identitad, saja quai ina naziunalitad, il status social u lur sex ed orientaziun sexuala. Medemamain èsi fauss da reducir umans sin lur identitad religiusa u d’als attribuir ina tala, sco che quai capita al mument adina puspè visavi als muslims. En la perspectiva biblica è patria là, nua ch’i regna giustia. Identitad ha ina dimensiun communabla, ella sa determinescha tras las relaziuns envers auters.

Trais dretgs fundamentals d’ina nova politica da migraziun

Ils princips d’egualitad, giustia e solidaritad èn la basa dals dretgs umans. Las convenziuns dals dretgs umans da l’ONU sco part da l’entir dretg internaziunal (al qual er la Svizra s’oblighescha en l’art. 5 da sia constituziun) servan a la protecziun d’aspects fundamentals da la persuna umana e sia dignitad e valan per mintg’uman. Ellas protegian mintga persuna surtut dal reschim despotic d’in stadi.

La Convenziun europeica dals dretgs umans ed il Tribunal europeic per dretgs umans èn in’ enorma prestaziun giuridica e civilisatorica. Las baselgias han da las defender cun tut lur sforzs.

Per ina nova politica da migraziun èn il dretg sin libertad dal domicil, il dretg sin asil ed il dretg sin la protecziun da las cundiziuns generalas d’existenza decisivs. Quests dretgs fundamentals che vegnan numnads en questa charta, na pon dentant betg vegnir examinads separadamain. Tar els tutgan il dretg sin cundecisiun, il dretg sin lavur, il dretg sin provediment da la sanadad e prestaziuns socialas, il dretg sin in alloschi adequat, il dretg sin scolaziun, il dretg sin fundar ina famiglia e partenadi e la protecziun da quels, ed il dretg sin protecziun cunter discriminaziun.

1 Il dretg sin libertad dal domicil

En ina politica da migraziun che sa basa sin ils princips da l’egualitad, giustia e solidaritad, stat il dretg fundamental sin libertad dal domicil en il center. Il dretg sin libertad dal domicil – che vala mundialmain – è la cundiziun che la migraziun er dals pitschens e periclitads possia capitar en dignitad. Migraziun na dastga betg pli vegnir criminalisada ed offaisa. En la tradiziun gidieu-cristiana datti schizunt insatge sco ina obligaziun a la migraziun sche quella signifitgescha l’emigraziun or da l’oppressiun.

Tar il dretg sin libertad dal domicil tutga in’obligaziun dals migrants: Els han d’acceptar e da respectar l’identitad multifara dals umans e da las societads, tar ils quals ed en las qualas els vegnan a star. Perquai sto il dretg sin libertad dal domicil per ils emigrants esser accumpagnà d’ordinaziuns da protecziun effizientas per tschertas gruppas da la populaziun indigena (p.ex. gruppas periclitadas), sco tar l’access al martgà da lavur, tar ils salaris e las cundiziuns da lavur u tar la proprietad funsila.

2 Il dretg sin asil

Er sut la cundiziun d’in dretg general sin libertad dal domicil dovra quai in bun dretg sin asil – surtut per proteger umans ch’èn crudads en miseria u ch’èn en maniera speziala offais u vulnerabels. Necessaria è er l’umanisaziun da la pratica d’asil sin tut ils livels. Er il dretg sin asil ha da correspunder als princips d’egualitad, giustia e solidaritad.

Or da vista biblica teologica deriva il dretg sin asil da la preferenza da Dieu per ils exclus. El exprima “che la fermezza dal pievel sa mesira vi dal bainstar dals flaivels” (preambel da la constituziun federala).

3 Il dretg sin protecziun da l’existenza

La resposta sin la globalisaziun dal fenomen da la migraziun è la globalisaziun da la giustia. I sto vegnir sviluppada e realisada ina politica globala, surtut ina politica d’economia  ed ina collavuraziun internaziunala, ch’eliminescha vi pli ils motivs che sforzan umans e pievels entirs da bandunar lur pajais.

Mintg’uman ha il dretg fundamental sin in’existenza degna e segira là nua ch’el viva. Per quai èsi da rinforzar ils moviments e las organisaziuns civilas e socialas che s’engaschan per ils dretgs umans, per la pasch e per l’integritad da la creaziun.

Giustia signifitgescha ord vista biblica surtut la protecziun da l’existenza da tuts.

Cultura da bainvegni

Princips e dretgs fundamentals èn impurtants. Els pon dentant s’extender plainamain be, sch’els survegnan quasi “in’olma”. Ina cultura da bainvegni per emigrants è la basa politica per la nova politica da migraziun. Migrants vegnan bainvegnids en il pajais d’immigraziun Svizra ch’è superbia da sia tradiziun multi linguistica e da si’ istorgia integrativa democratica. Las baselgias, lur ovras d’agid, raspadas e gruppas sco er singulas persunas engaschadas han ina lunga tradiziun ed experientscha cun l’ospitalitad. Quella èsi d’applitgar per consolidar ina cultura da bainvegni extaisa, visibla e viventa. Ella pussibilitescha che immigrants ed indigens possian ensemen e cun ils medems dretgs furmar il preschent e planisar l’avegnir.

Berna, Tschuncaisma 2015

www.migrationscharta.ch